Ο αγώνας του Ανδρέα Ζάκου για απελευθέρωση της πατρίδας του, από το ζυγό της Αγγλοκρατίας, τον κατατάσσει στις ηρωικότερες μορφές που ανάθρεψε το νησί.
Ο Ανδρέας Ζάκος, γεννήθηκε τον τελευταίο μήνα του φθινοπώρου, σαφέστερα στις 12 Νοεμβρίου του 1931 και μεγάλωσε στη Λινού, σε μια πολυμελή οικογένεια. Οι γονείς του Ανδρέα, Χαρίλαος και Αφροδίτη, ανέθρεψαν άλλα τέσσερα παιδιά, τον Γεώργιο, τον Αδόλφο, την Αστέρω και την Ευρούλα.
Ο Ανδρέας Ζάκος, φοίτησε στο δημοτικό σχολείο της Λινούς- Φλάσους, στο Γυμνάσιο Σολέας και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Παγκύπριο Γυμνάσιο.
Στα παιδικά του χρόνια, επέδειξε ιδιαίτερη αγάπη στη μουσική, η οποία εκφραζόταν με τη μελοποίηση στίχων. Ο Ανδρέας Ζάκος , στη συνέχεια ως ένας σκεπτόμενος νέος, άρχισε να διαπλάθει τη δική του κοσμοθεωρία , ν' αναπτύσσει τη φιλοσοφία της ζωής του, θέτοντας ως προσωπική του αξία, την αυτοθυσία για υπεράσπιση των ιδανικών του. Ο νεαρός φιλόσοφος συμπλήρωνε, πως η θυσία στο βωμό των πιστεύω του κάθε ανθρώπου, αποκτά μεγαλύτερη αξία, όταν συμβεί σε νεαρή ηλικία. Η ζωή, του επιβεβαίωσε τη φιλοσοφία του.
Ο Ανδρέας Ζάκος, όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, εργάστηκε στην Κυπριακή Μεταλλευτική Εταιρεία, όπου αναδείχθηκαν οι προσωπικές αρετές του, όπως η ευγένεια, η αγωνιστικότητα και η φιλοπατρία. Ο Ανδρέας Ζάκος, πρωτοστάτησε με επιτυχία σε αγώνες, για απόκτηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Η αγωνιστικότητα του και ακόμα παραπάνω η επιθυμία του, για τη διάσωση των ελληνικών ιδεωδών, τον ώθησε σε τολμηρές πράξεις για την εποχή του. Ανέλαβε την οργάνωση των εθνικόφρονων σωματείων των γειτονικών χωριών, με σκοπό την τόνωση του εθνικού συναισθήματος και δράσης. Η παρουσία του είναι σημαντική , κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '50, σε μια σειρά από ενέργειες που στόχευαν να πλήξουν την αγγλική αποικιοκρατία, ενισχύοντας μ' αυτό τον τρόπο τα εθνικά πιστεύω των συμπατριωτών του.
Η φιλοπατρία του Ανδρέα Ζάκου, αναδύεται πολύ χαρακτηριστικά μέσα από την αντίδρασή του σ' ένα περιστατικό, που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια περιοδείας του διευθυντή της Κυπριακής Μεταλλευτικής Εταιρείας, γνωστή ως Κ.Μ.Ε. Ο διευθυντής της Κ.Μ.Ε, μέσω της οποίας επιχορηγούνταν τα αθλητικά σωματεία της περιοχής από το Ξερό- Πεντάγεια μέχρι και την Ευρύχου, μ' ένα σχόλιο του για το αθλητικό σωματείο του Καλού Χωριού της Λεύκας, προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Ανδρέα Ζάκου.
Συγκεκριμένα, ο διευθυντής της Κ.Μ.Ε, ο Άγγλος Χέντριξ, περιοδεύοντας παρατήρησε πως στο αθλητικό σωματείο του Καλού Χωριού κυμάτιζε η ελληνική σημαία. Το γεγονός αυτό εξόργισε τον άγγλο διευθυντή και με αυστηρό ύφος τόνισε πως αν η ελληνική σημαία δεν υποσταλθεί, τότε θα παύσει η χορηγία προς τα σωματεία. Ο Ανδρέας Ζάκος, απευθύνθηκε τότε με σκληρό και αποφασιστικό λόγο στον Χέντριξ, παραμερίζοντας τις αρνητικές συνέπειες που θα προκαλούσε το ξέσπασμά του. Μέσα από τα λόγια του ξεπροβάλει το σθένος της ελληνικής ψυχής, εφόσον δεν δίστασε να του απαντήσει πως : «Καλύτερα να σταματήσει η επιχορήγηση, παρά να κατεβάσουμε την ελληνική σημαία. Είμαστε Έλληνες και θα το διαλαλούμε».
Μια τέτοια μορφή, όπως ο Ανδρέας Ζάκος, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από την Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών – Ε.Ο.Κ.Α.- παρά τις αποτρεπτικές προσπάθειες του μικρότερου αδελφού του, Γιώργου, που και ο ίδιος αποτελούσε ήδη ένα σημαντικό μέλος της Οργάνωσης. Η ασυγκράτητη ψυχή του Ανδρέα Ζάκου, δεν μπορούσε όμως να δαμαστεί. Ο Ανδρέας από την απαρχή του αγώνα, έδωσε το παρόν του στην Οργάνωση.
Η δράση του Ανδρέα Ζάκου, ως μέλους της Ε.Ο.Κ.Α, άρχισε με τη συμμετοχή του στην προετοιμασία κρησφύγετων στην περιοχή Λεύκας-Πύργου. Σημαντική ήταν η συμβολή του και στην προσέλκυση και στρατολόγηση νέων μελών στην Οργάνωση.
Η αγωνιστικότητά του, στη συνέχεια, διοχετεύτηκε στον αντάρτικο αγώνα, συγκεκριμένα ο Ανδρέας Ζάκος εντάχθηκε στην αντάρτικη ομάδα της Γαληνής. Ο Ανδρέας Ζάκος , ορίστηκε από τον Αρχηγό Διγενή, να πραγματοποιεί «αναγνωρίσεις στόχων για μελλοντικές επιθέσεις και δολιοφθορές».
Η συμμετοχή του Ανδρέα Ζάκου σε ενέδρα στην περιοχή Μερσινάκι»,αποτέλεσε την αιτία σύλληψής του. Η επίθεση στο «Μερσινάκι», περιοχή πλησίον των αρχαίων Σόλων, σηματοδοτήθηκε από τη θυσία του πρώτου μαχόμενου αγωνιστή της Ε.Ο.Κ.Α, του Χαράλαμπου Μούσκου, τη σύλληψη και τη καταδίκη σε θάνατο δια απαγχονισμού, τόσο του Χαρίλαου Μιχαήλ όσο και του Ανδρέα Ζάκου.
Οι δύο άνδρες, ο Ανδρέας Ζάκος αλλά και ο Χαρίλαος Μιχαήλ, όταν συνελήφθηκαν από τους άγγλους στρατιώτες, απέδειξαν ακόμη μια φορά την πίστη στα ιδανικά του αγώνα τους. Σαφέστερα, ένας άγγλος αξιωματούχος, ο ταγματάρχης Κούμπ, τους έθεσε το ερώτημα για ποιο λόγο πολεμούν και εκείνοι απάντησαν υπερασπίζοντας το υπέρτατο αγαθό κάθε αγώνα, «την ελευθερία της πατρίδος τους».
Ο Ανδρέας Ζάκος και ο συναγωνιστής του Μιχαήλ, οδηγήθηκαν στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας. Ο Ανδρέας , μέσα στη φυλακή αναμένοντας ατάραχος το θάνατο, συνέγραψε μια σειρά από επιστολές προς αγαπημένα του πρόσωπα, μέλη της οικογένειας του και φίλους. Μέσα από επιστολές που σώθηκαν, αναδύονται τα σπουδαία χαρίσματα του χαρακτήρα του, το ψυχικό μεγαλείο, η βαθιά χριστιανική πίστη και η ευαισθησία.
Μια μέρα πριν να οδηγηθεί στην αγχόνη, σαφέστερα στις 8 Αυγούστου το 1956,ο Ανδρέας Ζάκος αποστέλλει γράμμα στον αγαπημένο του αδελφό Γιώργο, μέσω του οποίου επιβεβαιώνεται το μεγαλείο ενός ήρωα, αντικρίζοντας τον θάνατο. Τα γράμμα αποτελεί την πιο αναμφισβήτητη μαρτυρία για όσα λέχθηκαν παραπάνω:
Αγαπητέ αδελφέ,
Όταν πάρεις αυτό το γράμμα μου, θα έχω φύγει για πάντα. Η ώρα του θανάτου πλησιάζει, μα στη ψυχή μας φωλιάζει η ηρεμία. Τη στιγμή αυτή ακούμε την Ηρωική Συμφωνία του Μπετόβεν. Στη θέση που βρισκόμαστε τώρα, ούτε με το μικροσκόπιο δεν μπορούμε να ανακαλύψουμε που υπάρχει τραγωδία στο θάνατο. Τότε μόνο θα αισθανόμουνα λύπη, αν ήξερα ότι θα μπορούσα να μείνω για πάντα νέος και αθάνατος, αν απέφευγα την εκτέλεση θα μπορέσω να μείνω πάντα νέος και αθάνατος. Πρώτα ή ύστερα θα έπρεπε να διαθέσω τη ζωή μου. Δεν βλέπω πιο κατάλληλη περίσταση από την τωρινή, για να το κάνω.
Δίνε θάρρος στην οικογένεια. Προσπάθησε να παρηγορήσεις τη μητέρα μας. Ο πρώτος γιος από τώρα και στο εξής, θα είσαι εσύ και όχι εγώ.
Σε φιλώ
Ο αδελφός σου,
Αντρέας
Μ' αυτά τα λόγια ο Ανδρέας Ζάκος, θέλησε ν' αποχαιρετήσει τον αγαπημένο του αδελφό. Από το γράμμα του, απορρέει η γαλήνη ενός ανθρώπου που νιώθει πως φεύγοντας, επιτέλεσε το σκοπό που έθεσε στη ζωή του.
Ο Ανδρέας Ζάκος, στις 9 Αυγούστου, μαζί με τους συναγωνιστές του, Χαρίλαο Μιχαήλ και Ιάκωβο Πατάτσο, εξέπνευσαν στην αγχόνη. Οι τάφοι των τριών νέων βρίσκονται στα «Φυλακισμένα Μνήματα», εντός των Κεντρικών Φυλακών της Λευκωσίας.
Ο Ανδρέας Ζάκος με το ήθος και την ανδρεία του, κατάφερε να κερδίσει ένα χώρο στην καρδιά, του κάθε κάτοικου της Λινούς. Η ωριμότητα της σκέψης του και η συνειδητοποίηση μεγάλων αξιών της ζωής, παρά το νεαρό της ηλικίας του, τον οδήγησαν γαλήνιο στο βωμό της θυσίας.
Πηγές:
Πληροφορίες από τον κοινοτάρχη της Λινούς κύριο Πέτρο Ευθυμιάδη
Οι Ηρωομάρτυρες της ΕΟΚΑ, Λευκωσία, 1996, σ.33 |
